میناکاری هنری با پیشینه ای در حدود پنج هزار سال است که برای زیبایی بخشیدن زیور آلات و ظروف مختلف استفاده می شده است. این هنر ترکیبی ازآتش و خاک است که با هنر نقاشی آمیخته می گردد و نقشهای زیبایی را میآفریند. به گفته برخی کارشناسان و درپی تطبیق دادن میناکاری های بیزانس با آثارایرانی این هنر در ایران شکل گرفته و سپس به دیگر کشورها رفته است.
امروزه این هنر بیشتر بر روی مس انجام می شود ولی می توان بر روی طلا و نقره نیز آنرا به عمل آورد. طلا تنها فلزی است که به هنگام ذوب شدن مینا اکسید نمی شود.از این رو امکان اجرای طرحی همراه با جزئیات و باشباهت هر چه تمام تر بر روی مینا را ایجاد می کند درحالی که مینا های مسین و نقره ای چنین کیفیتی را ندارند.شکلگیری مینا نیز از ترکیب اکسیدهای فلزات و چند گونه نمک درمجاورت حرارت بالا میباشد که رنگها در طول زمان و بر اساس دما بوجود میآیند
انواع میناکاری
مینا به لحاظ روش تولید به دو دسته تقسیم میشود:
1- مینای خانهبندی
2- مینای نقاشی
مینای خانهبندی:
مینای خانه بندی شیوه ای قدیمی است که به «مینای سیمی» نیز معروف است از مفتول های بسیارنازک استفاده می شود. مفتول ها را به شکل دلخواه درمی آورند و با چسب روی قطعه کار قرار داده با یک لعاب شیشه ای روی آن را می پوشانند.سپس آن را درداخلکوره ای با حدود ۱۰۰۰درجه حرارت قرار می دهند و مفتول ها به قطعه کار جوش می خورند. در مرحله بعد رنگ های مخصوص میناکاری را که به شکل پودر می باشند را بر روی سطح کار پر می کنند. بعد از آنکه سطح کار یکسان و هموار شد آن را به مدت ۳ دقیقه درداخل کوره ای با حرارتی حدود۱۰۰۰ درجه قرار می دهند. مفتول های برنجی بعد از قرارگرفتن در کوره سیاه می شوند و باید با اسیدکاری رنگشان به حالت نخستین بازگردد.
مینای نقاشی:
روشی که امروزه در اصفهان مرسوم است به این صورت که نقش های مینا بر روی لعابی شفاف شکل می گیرد. بدین منظور و برای میناکاری ابتدا استادی مسگر یا دواتگر می بایست که شی مربوطه رابراساس طرح مورد نظر بسازد و سپس استادی میناکار روی آنرا لعاب سفید رنگ بدهد. مرحله لعابدهی سه یا چهار بار انجام میگیرد و هر بار نیز همراه با قرار گرفتن درکوره با ۷۰۰ درجه گرما هست تا رنگ لعاب ثابت شود. سپس نقاشی روی این جسمسفید رنگ انجام می شود و دوباره شی به کوره میرود تا در درجهای درحدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درجه پخته شده و رنگها به شکل دلخواه در آیند. هماکنون از رنگ های شیمیایی درنقاشی شی استفاده می گردد حال آنکه در گذشته رنگهای به کار گرفته شده گیاهی یا معدنی بودند. شفافیت مینا نیز از وجود اکسید قلع بدست میآید.